Clown in actie

Het eerste wat ons opvalt als Peter Vrinds (Clownsnaam Puk) de deur voor ons open doet is het ontbreken van de kenmerkende rode neus en tijdens het gesprek is zijn meest opvallende uitspraak: Ik heb een hekel aan clowns! We zijn dus meteen al heel erg nieuwsgierig!
Hoe word je eigenlijk clown, Peter?
Dat is een beetje het klassieke verhaal van een carrière switch rond je 40e. Ik heb eerst een heel andere carrière gehad waarin ik dood ongelukkig werd. In die tijd had ik opleidingen gevolgd om te switchen, maar dit waren achteraf toch niet de goede keuzes; een burn-out dreigde. Door tijd en rust te nemen en te kijken wie en wat Peter Vrinds nu echt is en wil, kwam ik via een tip in contact kwam met Ton Kurstjens (docent clownerie). Ik was meteen verkocht aan dit mooie vak.
Wat is er dan zo bijzonder aan?
De meeste mensen denken dat een clown grappig moet zijn en zijn kunstje moet doen, wat dan ook nog vaak ten koste gaat van anderen. Dat zijn nu juist de clowns waar ik een hekel aan heb. Dat is dan het negatieve imago van de clown. De clown is voor mij als het jonge onbevangen kind. Clown zijn, betekent voor mij juist geen rol spelen, maar puur jezelf zijn, contact maken en positieve aandacht geven. Het bijzondere hieraan is dat er dan de meest mooie dingen gebeuren die anders niet gebeuren.
Peter praat graag over dit mooie vak en vertelt een verhaal over een dementerende vrouw waar bijna geen contact mee te krijgen was:
Tijdens het eerste contact met deze doelgroep ging mijn clownsbloed meteen kriebelen. Hier kan de clown openingen en verbindingen maken, er toe doen!
In een woonkamer zaten een vrouw en een man op een hoekbank. Op het moment dat ik als clown binnen kwam, kwam er van de vrouw eerst geen reactie. De man, die aan de andere kant op de hoek zat, keek mij aan, knikte en ik merkte dat hij zachtjes neuriede. Hierna keerde ik mijn oor naar de man en voelde bij mijzelf een vrolijk gevoel wat ik hem liet blijken. Wat is dat wat ik hoor? Daarna keek ik hem weer aan, waardoor hij harder ging neuriën. Na een tijdje kwam ik er achter dat wij samen neurieden en werd de ruimte gevuld met onze klanken. Voorzichtig gingen wij met onze hoofden het geluid achterna. Ik zag dat de vrouw hierdoor met ons in contact kwam en zachtjes geluid maakte. Ik ging iets achteruit waardoor de man en vrouw elkaar konden zien.
Ik zei nog tegen de man: “Ze doet ‘t.” De man ging verzitten om haar beter te kunnen zien, maar daarbij stootte hij een kop koffie om…. Hilariteit alom! Puk moest de koffie opruimen etc. etc.
Afijn, een maand later ben ik er weer, ga op de bank tussen dezelfde twee mensen zitten die in eerste instantie geen aandacht voor mij hebben. Toen de vrouw mijn rode neus zag, keek zij de man aan en zei spontaan: “Noe gooi ie nie weer de koffie om hè!”
En zo gebeuren er tijdens elk bezoek bijzondere dingen. Ik probeer zoveel mogelijk dingen op te slaan voor mijn clowns boek.
Welke eigenschappen moet je als clown dus vooral hebben?
Het gaat er niet om dat je speciale eigenschappen moet hebben. Iedereen heeft die speciale eigenschappen. Door uit te spelen wat je voelt en je impulsen te volgen, leg je jouw karakteristieke eigenschappen bloot. Omdat het echt is en men zich ermee kan identificeren houd je mensen de spiegel voor. Zelfreflectie en je bewust worden van hoe je handelt vanuit je eigen authenticiteit is dus heel belangrijk. Het grote voordeel is dat jij je als clown kwetsbaar op kunt stellen. Je mag alles laten zien en delen met je publiek. Dat kwetsbaar opstellen is iets dat wij volgens mij van jongs af aan afleren; wij moeten weerbaar zijn en vooral dingen doen omdat dat moet. Hierdoor kan er gemakkelijk een afstand ontstaan tussen mensen onderling. Je hebt al een oordeel zonder dat je jouw gevoel hebt laten spreken (tot u sprak filosoof Pukcrates). Uit rationeel oogpunt richten wij ons snel op de groep, waardoor het handelen eerder wenselijk gedrag wordt en het een kunstje wordt. Hierdoor hoeven wij ons niet kwetsbaar op te stellen en dat is veilig.
Nogmaals, de clown is voor mij als het jonge onbevangen kind; naïef, positief, kan snel los laten (Jantje huilt, Jantje lacht), heeft geen geschiedenis met iets of iemand (= zonder oordeel). Hierdoor is er warm, respectvol, positief, echt en waardevol contact mogelijk waarbij mensen makkelijk bij elkaar worden gebracht en zo dit contact kunnen delen.
De clown is geïnteresseerd en nieuwsgierig naar alles en iedereen in het hier en nu. Vooral niet vanuit het denken maar juist vanuit gevoel kan de clown van binnenuit, dus zuiver reageren op wat er gebeurt.
Ook als ik muziek maak als clown, merk ik dat wanneer je vanuit je gevoel muziek maakt, er gemakkelijk een verbinding is te maken met elkaar. Samen muziek maken (zingen, dansen) is hierbij een grote verrijking. Mijn ervaringen vanuit het spelen in bands (zang, saxofoon) helpt daar natuurlijk wel bij.
Kan je wat meer vertellen over de opleiding tot clown?
Ik ben begonnen met meerdere workshops/praktijkdagen bij Ton Kurstjens. Toen wist ik al meteen: Hier kan ik heel veel uit halen, ook voor mijn persoonlijke ontwikkeling. Om praktijkervaring op te doen heb ik o.a. meegedaan aan het Festival Mundial in Tilburg, tijdens een training van Ton. Ook heb ik gespeeld tijdens evenementen van de CliniClowns en Stichting Opkikker. Daarna volgden er jaren van trainingen bij verschillende docenten. Met een groep clowns in Apeldoorn volgden wij 1x in de 14 dagen trainingen van gastdocenten, veelal van de CliniClowns en trainden wij elkaar. Eind 2009 volgde ik de ’Opleiding tot professioneel clown’ bij Siebe Fockens. En dat opleiden gaat natuurlijk door.
Waar werk je zoal als clown?
Vanaf januari 2010 heb ik mijn passie voor dit mooie werk vorm gegeven door het in de markt zetten van mijn bedrijf:
Als contact clown:
• werk ik op scholen waar ik met de kinderen onderzoek wat gezonde voeding is en wat juist niet, gaan we ‘op reis’ en werk ik aan de sociaal emotionele ontwikkeling door met kinderen bijvoorbeeld te kijken naar pestgedrag. Een mooie oefening met kinderen is om ze tegenover elkaar te laten staan en elkaar een minuut recht in de ogen te laten kijken. Wat er dan los komt is heel bijzonder.
• kom ik op bijzondere feestjes, zoals bruiloften, openingen, open dagen etc.
• begeleid ik mensen bij het in contact zijn met hun gehandicapte kind.
• ben ik actief bij de Stichting Opkikker waar ik met mijn verzameling potten en pannen kinderen uitnodig om met mij muziek te maken.
• kom ik bij jonge mantelzorgers op bezoek en bij meerdere zorg instellingen.
• ben ik cadeau te geven aan bijvoorbeeld dementerende ouders, kinderen of andere mensen die op een bijzondere manier aandacht verdienen.
Als Peter geef ik ook trainingen en workshops.
Passie?
Het verhaal in het begin van dit interview geeft al aan dat Peter veel in de Zorg werkt, een gebied wat hij erg mooi vindt, omdat dat alles met zijn passie te maken heeft:
“Werken met mensen en het verschil maken door puur contact te hebben en er echt voor de ander te zijn”.
Momenteel liggen er bij meerdere zorginstellingen vooral binnen de ouderen zorg plannen om maandelijks bezoeken te brengen en lopen deze ook, maaaaaaar…., U voelt hem al. Hierbij zijn wij op zoek naar mensen, bedrijven die kunnen helpen (sponsoren eventueel) om vooral de bezoeken binnen de ouderen zorg uit te kunnen breiden.
Wat ervaren mensen als ze contact met jou hebben?
Mensen worden van binnen geraakt, voelen zich gezien en schamen zich niet om ook hun gevoelens te uiten. Daarnaast kan het worden ervaren als een steuntje in de rug en is het een mooie herinnering om ook weer energie uit te halen.
Peter geeft het voorbeeld van een ziek jongetje die door zijn saxofoon-spel zo geraakt was dat het jongetje met zijn moeder na de voorstelling hem opzocht en bedankte voor dit ‘doorbreek’ momentje. De term ‘doorbreek’ momentje had deze familie meegenomen van de CliniClowns, zo’n moment waarop je even kan uitbreken uit je dagelijkse sores.
Je doet ook aan vrijwilligerswerk?
Sinds een paar jaar ga ik met enige regelmaat naar Zuid-Afrika om met de Africlowns de kinderen daar te ontmoeten. Deze stichting stelt zich tot doel om:
“Kinderen in Afrika (en eventueel andere werelddelen) op een professionele wijze plezier en afleiding geven door clowns voor en met ze te laten spelen om een positieve bijdrage te kunnen leveren aan hun kind zijn en aan hun kwaliteit van leven”.
In 2012 is Peter opnieuw naar Afrika geweest.

Inspiratiebronnen?
De belangrijkste inspiratiebronnen voor Peter zijn z’n eigen kinderen en kinderen in het algemeen. De fantasie van het kind spreekt hem enorm aan.
Als mens is Ton Kurstjens voor mij erg inspirerend en zeker ook zijn boek “De clown, het innerlijk kind”. Boeiend zijn ook zijn boeken “The clown from Heart to Heart” en “De clown, een wandelend hart”.